چه کنیم تا فرزند حرف گوش کن داشته باشیم؟
تربیت فرزند یکی از مهمترین و سخت‌ترین وظایف پدر و مادر است. در دنیای امروز سبک زندگی کاملا تغییر کرده است، ابزارهای ارتباطی و شبکه‌های اینترنتی به راحتی در دسترس است. به همین جهت کودکان نسل امروز نسبت به گذشته، آگاهی و اطلاعات بیشتری دارند. همین مسئله منجر شده است که از والدین خود حرف شنوی کمتری داشته باشند.
کودک حرف شنو به این معنا نیست که کودک کاملا مطیع، منفعل و گوشه گیر باشد. شیطنت و بازیگوشی بخش مهمی از دنیای کودکانه است. کودک حرف شنو در کنار این شیطنت‌ها، در مواقع لازم به حرف والدین خود نیز گوش می‌کند. برخی از کودکان ممکن است هیچ حرف شنوی از والدین خود نداشته باشند و والدین بر سر کوچک‌ترین مسائل با انها به مشکل بخورند. اما چگونه کودکی حرف شنو داشته باشیم؟ اگر کودک ما حرف شنو نیست، چگونه با او برخورد کنیم؟
اگر کودک حرف شنوی ندارد، علت چیست؟
برخی از کودکان با گوش نکردن به حرف پدر و مادر و سرپیچی از آنها، می‌خواهند قدرت خود را نشان دهند. اما گاهی اوقات ممکن است کودک واقعا صحبت شما را نشنیده باشد؟ بنابراین هنگامی که از کودکی که مشغول بازی است درخواستی می‌کنید و هیچ واکنشی نشان نمی‌دهد، باید با روش هوشمندانه وارد عمل شوید. از کودک بپرسید فهمیدی چی گفتم؟ یا بگویید خودت بگو که من چی گفتم؟
اگر کودک درخواست شما را تکرار کرد، یعنی صحبت شما را شنیده ولی اعتنایی نکرده است. در واقع کودک می‌خواهد ببیند این مسئله برای شما چقدر جدی است. دوباره درخواست خود را با تاکید بیشتر تکرار کنید. در صورت لزوم می‌توانید یک تهدید کوچک در کنار کلامتان به کار ببرید که کودک بداند عواقب نافرمانی چیست؟ برای مثال بگویید “اگر درخواست من را انجام ندهی فردا از بازی محروم می‌شوی”
وقتی کودک حرف ما را گوش نمی‌کند و بحث می‌کند، شما بحث را قطع کنید
اگر درخواستی از کودک کرده‌اید و به جای گوش دادن به حرف شما مدام بحث می‌کند، به صورت محترمانه بحث را تمام کنید. در صورتی که بحث کشدار شود، به یک جنگ قدرت بین شما و فرزندنتان تبدیل می‌شود. قوانینی که برای تماشای تلویزیون، بازی با کامپیوتر، غذا خوردن، مسواک زدن و وقت خواب و غیره تعیین می‌کنید باید کاملا روشن و قاطع باشد.
در مورد این قوانین جای هیچ گونه بحث و مذاکره نگذارید. اگر با کودک بحث کنید و در نهایت خسته شوید و کوتاه بیایید، به فرزندتان ناخواسته می‌گویید که اطاعت از این قوانین اختیاری است. بحث کردن در مورد این موضوع زمانی مناسب است که مطمئن شوید می‌توانید کودک را قانع کنید تا از شما اطاعت کند.
اگر کودک می‌خواهید کودک حرف شنوی داشته باشد، گزینه های محدودی تعیین کنید
وقتی به کودک خود قانونی را گوشزد می‌کنید و به حرف شما گوش نمی‌کند. برای او دو گزینه را تعیین کنید تا بداند در قبال سرپیچی چه نتیجه‌ای می‌بیند. برای مثال می‌توانید بگویید “لطفا همین الان تلویزیون را خاموش کن و غذایت را بخور یا به اتاقت برو و پنج دقیقه بمان. دوست داری چکار کنی؟” کودک چون دو گزینه را در مقابل خود می‌بیند مجبور می‌شود که حرف شما را گوش کند. در واقع شما با این کار به او می‌گویید که مسئولیت انتخاب با خودش است.
اگر کودک با عدم حرف شنوی وقت‌کشی می‌کند، از زمان‌سنج استفاده کنید
برای مثال اگر کودک شما اسباب‌بازی‌های خود را بر روی زمین ریخته است و بدون اینکه آنها را جمع کنید، سراغ کار دیگری می‌رود. از او درخواست می‌کنید که اسباب‌بازی را جمع کند. کودک به شما می‌گوید بعد از ده دقیقه تماشای تلویزیون، اسباب‌بازی‌ها را جمع می‌کند. دوباره بعد از گذشت این زمان مشاهده می‌کنید که اسباب بازی‌ها بر روی زمین باقی مانده‌اند. در واقع کودک با گوش ندادن به حرف‌های شما، وقت کشی می‌کند تا شما خودتان اسباب‌بازی را جمع کنید.
در این هنگام می‌توانید تلویزیون را خاموش کنید و به او بگویید “ده دقیقه فرصت داری تا وسایل را جمع کنی، سپس می‌توانی به تماشای تلوزیون ادامه دهی. اما اگر در این ده دقیقه وسایل را جمع نکردی دوباره ده دقیقه دیگر جریمه خواهی شد.”
اگر کودک از خط قرمز عبور کرد، با قاطعیت برخورد کنید
برا تربیت فرزندان خود خط قرمزهایی را تعیین کنید. برای مثال هرگز به کودک اجازه ندهید کودک دیگر را کتک بزند. در صورتی که کودک شما بچه دیگر را بزند. حتی اگر بعدا از این کار پشیمان شود و گریه کند باید بداند که هر رفتاری به راحتی قابل بخشش نیست. می‌توانید به او بگویید “می‌دانم که دیگر این کار را دوباره انجام نمی‌دهی ولی الان باید به اتاقت بروی و نیم ساعت تنها باشی.”
لزوم تغییر در نگرش و دیدگاه‌ها در مورد حرف شنوی کودکان
مواردی در بالا ذکر شد برای اینکه کودک از پدر و مادر حرف شنوی داشته باشد. اما باید کاملا درک کنید که امروزه نباید انتظار یک کودک مطیع و فرمانبردار را داشته باشید؛ زیرا علاوه بر اینکه امری غیر ممکن است، امر و نهی بیش از حد به کودک و مطیع ساختن او، صدماتی جدی و جبران ناپذیری به روابط کودک و والدین درآینده وارد می‌کند. زیرا رفتار تحکم‌آمیز و سرکوبگر شما به صورت خاطرات بد در ضمیر ناخودآگاه کودک باقی خواهد ماند.
همچنین اگر کودک بیش از اندازه از والدین حرف شنوی داشته باشد و قدرت تصمیم‌گیری نداشته باشد، اعتماد به نفس نخواهد داشت. عدم اعتماد به نفس مشکلات زیادی در زندگی و آینده کودک به بار خواهد آورد.
قبل از اینکه به بچه امر و نهی کنیم، پیش داوری و باورهای خود را کنار بگذاریم. بر اساس باورهای قدیمی خود کار خوب و بد را تعیین نکنیم و انتظار نداشته باشیم کودک طبق خواسته ما عمل کند. کودک در به دنیا آمدن خود هیچ قدرت تصمیم‌گیری نداشته است. این ما بودیم که او را به این دنیا آورده‌ایم، بنابراین مسئول او هستیم. بنابراین منظور ما از اینکه چگونه کودک حرف شنو داشته باشیم، بچه‌ای نیست که در مقابل ما “بله چشم قربان گو” باشد.